7 października 2017 w Lęborku na skwerze przy ul. Armii Krajowej uroczyście odsłonięto pomnik gen. Stanisława Sosabowskiego - legendarnego dowódcy 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej, walczącej w Operacji Market-Garden pod Arhem k. Driel. To pierwszy taki pomnik w Polsce - postawiony przez drużynę harcerską swojemu patronowi – przedsięwzięcie w całości społeczne i zrealizowane siłami pasjonatów – młodzieży i instruktorów z 7 Harcerskiej Drużyny Czerwonych Beretów im. gen. St. Sosabowskiego w Lęborku, która od 35 lat, jako jedno z pierwszych w Polsce środowisk, podjęła i pielęgnuje pamięć o dziele swego bohatera i jego dzielnych żołnierzy – spadochroniarzy 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej.

W uroczystości uczestniczyli przedstawiciele samorządu miejskiego, powiatowego i wojewódzkiego z Burmistrzem Lęborka Witoldem Namyślakiem na czele. Samorząd Lęborka aktywnie wspierał budowę pomnika i wsparł finansowo uroczystość odsłonięcia popiersia generała Sosabowskiego.

W godzinach popołudniowych harcerze zorganizowali na Placu Pokoju Piknik Militarno-Historyczny dla mieszkańców Lęborka. Zaplanowano wiele atrakcji dla dzieci, młodzieży i dorosłych, w tym: pokazy służb mundurowych i starych pojazdów, prezentacja broni strzeleckiej, występy wojskowych i harcerskich zespołów muzycznych, grochówka z wojskowego kotła, zabawy dla dzieci i młodzieży.

O godz. 14:30 w kinie „Fregata” odbyło się spotkanie autorskie z reżyserką wzruszającego i pięknego filmu „Honor Generała”, p. Joanną Pieciukiewicz (w ramach Lęborskich Dni Pamięci o gen. St. Sosabowskim we wrześniu około 1000 uczniów lęborskich szkół bezpłatnie obejrzało ten film). Paweł Kudzia - dziennikarz, korespondent wojenny i pasjonat historii wygłosił wykład o 1 SBS i marzeniu jej żołnierzy, by „najkrótszą drogą”, tj. poprzez desant powietrzny, trafić do Polski, by walczyć o wolność Ojczyzny.

Po seansie w kinie zaproszeni goście, mieszkańcy miasta i harcerze udali się do Muzeum w Lęborku na wystawę poświęconą dziełu gen. Sosabowskiego i jego bohaterskich żołnierzy. Na wystawie zgromadzono unikatowe zbiory, użyczone z Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie, Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, a także z prywatnych zbiorów Jacka Dziedzieli z Łodzi oraz Dariusza Krakowiaka ze Szczecina - pasjonatów historii 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej.

We wrześniu harcerze rozdawali też ulotki poświęcone dziełu Generała mieszkańcom Lęborka, a także zaproszenia na uroczyste odsłonięcie pomnika – mieszkańcom ul. St. Sosabowskiego (w 2007 roku na wniosek harcerzy z drużyny Rada Miejska w Lęborku podjęła uchwałę o nadaniu nowej drodze nazwy:- ulica gen. Stanisława Sosabowskiego

Autorem pomnika gen. Sosabowskiego jest artysta rzeźbiarz dr hab. Tomasz Sobisz – profesor ASP  w Gdańsku – z pochodzenia lęborczanin. Wokół pomnika posadzono biało-czerwone wrzosy (tworzą kształt czaszy spadochronu) – żołnierzom 1SBS kojarzące się ze szkockimi wrzosowiskami, na których lądowali w czasie szkolenia spadochronowego w Szkocji. Podczas uroczystej ceremonii odsłonięcia pomnika Holenderka Ilse van den Dobbelsteen posadziła cebulki tulipanów o nazwie Generał Stanisław Sosabowski – pięknej czerwono-żółtej odmiany niedawno wyhodowanej przez holenderskich hodowców – podarował je lęborskim harcerzom Arno Baltussen – Konsul Honorowy Polski w Holandii i jednocześnie – przedstawiciel Towarzystwa Driel-Polen, które pielęgnuje pamięć o gen. Sosabowskim i polskich spadochroniarzach z 1 SBS walczących o wyzwolenie Holandii w Operacji Market-Garden.

Odsłonięcie pomnika poprzedziła Msza Święta w Diecezjalnym Sanktuarium Św. Jakuba Apostoła w Lęborku. Z kościoła uczestnicy uroczystości, prowadzeni przez Orkiestrę Reprezentacyjną Marynarki Wojennej oraz kompanię honorową 1 Lęborskiego batalionu zmechanizowanego, a także liczne poczty sztandarowe, przeszli ulicami miasta - w orszaku liczącym kilkaset osób - na miejsce posadowienia cokołu z popiersiem Generała – do skweru przy ul. Armii Krajowej 16, obok Biblioteki Miejskiej w Lęborku.

Pomnik odsłoniła p. Dorota Sosabowska – wdowa po wnuku generała - Stanie Sosabowskim, która przyjechała specjalnie z Portugalii, starszy strzelec Alfons Trocki, jeden z ostatnich żyjących żołnierzy Generała w asyście Konrada Chmiela i Krzysztofa Siwki - Przedstawicieli Społecznego Komitetu Budowy Pomnika gen. Stanisława Sosabowskiego w Lęborku. Pomnik poświęcił o. Roman Zioła proboszcz Parafii, kustosz Sanktaurium.

Uroczystościom odsłonięcia pomnika w dniach 6-8 października towarzyszyła Ogólnopolska Jesienna Gra Polowa – cykliczna impreza harcerska, organizowana od prawie 30 lat przez 7HDCzB w Lęborku w okolicach kolejnych rocznic bitwy pod Arnhem, poświęcona upamiętnianiu gen. Stanisława Sosabowskiego i Jego żołnierzy, na którą od wielu lat przyjeżdżają harcerze z całej Polski, ze szczególnym uwzględnieniem środowisk związanych z pielęgnowaniem pamięci Gen. Sosabowskiego, żołnierzy 1 SBS i Cichociemnych. W tym roku w grze polowej uczestniczyło blisko 200 osób.

Społeczny Komitet Budowy Pomnika Gen. St. Sosabowskiego w Lęborku, który powstał w 21 czerwca 2016 roku i w ciągu kilkunastu miesięcy sprawnie doprowadził do uroczystego odsłonięcia popiersia generała, zebrał dotąd ponad 45 tys. złotych. Są to pieniądze zebrane w ramach zbiórki publicznej od ludzi, którym bliska jest pamięć o Generale - wpłaty pochodzą z ponad sześćdziesięciu miejscowości z Polski, Niemiec, Holandii i Anglii. Darczyńcy otrzymują specjalnie wydrukowane ozdobne cegiełki z hologramami. Relację z prac Komitetu można znaleźć pod adresem: 7hdczb-lebork.pl/pomnik.

/zdjęcia: Stanisław Wiśniewski, Mirosław Namiotko, Norbert Petrich/